CD Recensies

ZIMMERMANN: EKKLESIATISCHE AKTION E.A.

Zimmermann: Ekklesiastische Aktion; Solovioolsonate; Solo altvioolsonate; Solocellosonate; Kurze Studien voor solocello nr. 1-4.. Siegmund Nimasgern (bs ), Wiil Quadflieg (spr) en Christoph Bantzer (spr) met Ensemble o.l.v. Will Humburg; c.q. Beppe Crosta (v), Wim Janssen (va) en Guido Boselli (vc). Stradivarius STR 33340 (1 u., 13’29”). 1999
 
Makkelijk maakte Bernd Alois Zimmermann (1918 - 1970) het zijn luisteraars nooit met zijn avant-gardistische muziek en zijn principiële morele opvattingen waarmee hij een eigen weg ging. Maar veel van zijn werken zijn wel een echte belevenis. Hij was na W.O. II van opvatting dat een kunstenaar de moed moet hebben om impasses is de kunstontwikkeling te overwinnen en zijn laatste compositie, Eine ekklasiastische Aktion, die van de ondertitel ‘Es ist genug’ is voorzien, is gedateerd 5 augustus 1970. Het ruim een half uur durende werk bevat de delen ‘Ich wandte mich’, ‘Und sah an alles Unrecht’, ‘Das geschah unter der Sonne’. Hij gebruikt daarvoor teksten uit De gebroeders Karamazov van Dostojevsky en Bijbelverzen. Teksten die de onrechtvaardigheden van de wereld beschrijven, de duisternis de de mens omhult, zijn zwakten, de dreiging van de dood. Moraal prediken zoals dat na Dante weinig meer is voorgekomen. Maar het gaat ook over de corrigerende esprit en de condition humaine in het algemeen.
Het werk is geschreven voor drie manlijke solisten, twee als spreker en een bas als zanger. Dat is knap en opvallend gedaan, want soms begint de bas met de tekst en neemt de spreker die over en voltooit de bas het fragment. Alles is in donkere kleuren geschetst en daaraan wordt in de begeleiding veel bijgedragen door een batterij slagwerk met vooral veel gongs en dreigende trombones. Het maakt dat de bas soms bijna moet schreeuwen om boven dat geweld van die atonaal dissonante trombones en de krachtige getokkelde strijkers uit te komen.
Tegen het eind desintegreert de muziek en wordt fragmentarisch en worden de paar woorden in snelle opeenvolging nog gesproken of gezongen. Sigmund Nimsgern heeft een krachtige stem die immermanns expressionistisch teksten heel mooi voordraagt en ook beide sprekers vervullen hun aandeel goed.
Als aanvulling is een stel solowerken voor viool, altviool en cello opgenomen waarin alleen violist Beppe Crosta wat minder goed voldoet dan Augustin Hadelich (Avie AV 2180) en Rebecca Hartmann (Farao 810.8029).
Dit werk is (was) 20 februari 2021 te horen te horen tijdens de NTR Zaterdag Matinee in een uitvoering van Georg Nigl (b) Stephan Rehm (spr) en Jakob Diehl (spr) met het Radio filharmonisch orkest o.l.v. Ingo Metzmacher. Mogelijk komt daarvan later een cd.