Gablenz: Pianoconcert in Des op. 25; Paderewski: Fantaisie polonaise sur des thèmes originaux op. 19. Jonathan Plowright met hert BBC Schots orkest o.l.v. Lukasz Borowicz. Hyperion CDA 68323 (66’25”). 2020

 

Geen wonder dat wanneer Hyperions serie ‘Het romantisch pianoconcert’ nr. 83 bereikt ongewoon en onbekend moois aan het daglicht brengt. In dit geval komt dat uit Polen. Het is vermoedelijk te danken aan de echtgenote en pianiste Malgorzata Schöndówna van de hier onbekende Poolse componist Jerzy Gablenz (1888 - 1937) dat hij eerst korte pianostukken en in 1926 zijn enige driedelige Pianoconcert componeerde. Het moest tot 1977 wachten voordat het de eerste keer werd uitgevoerd, in Santo Domingo zelfs. Het werk vergt handen die geen moeite hebben met Rachmaninov met wie het ook verder enige verwantschap toont. Het is een complex en veeleisend werk met een paar bijzondere kenmerken: de uitgebreide cadens uit het eerste deel, het gebruik van een glockenspiel en een fluit (Gablenz was primair fluitist) in het andante cantabile en de koperkoralen uit de finale.

Jonathan Plowright brengt virtuoos eenheid in verscheidenheid en zorgt dat de componist volledig recht wordt gedaan en een plekje in de Poolse discografie verwerft.

Ignacy Jan Paderewsky (1860 - 1919) mag dan nog enige bekendheid genieten, zijn Fantaisie polonaise sur des thèmes originaux, in wezen een gewoon vierdelig Pianoconcert. Hij componeerde het in 1893 na terugkeer van zijn tweede tournee door de V.S. en het is vaker opgenomen, o.a. door Regina Smendianka (Olympia OCD 305), Karol Radziwonowicz (Polski Nagrania PNCD 105), Felicja Blumental (Ars Classsicum 115932-2), Janina Falkowska (Naxos 8.554020) en Earl Wild (Ivory Classics 77005). Het is typisch de muziek van een pianist/componist die al het mogelijke uit het beschikbare materiaal haalt. Dat doet Plowright hem goed na in een versie die tot de mooiste behoort.